Grodków

Kościół p.w. św. Michała Archanioła

HISTORIA.
Kościół parafialny w Grodkowie wzmiankowany był w 1282 r., z tego czasu pochodzi jego wczesnogotyckie prezbiterium. W 1449 r. został zniszczony w czasie pożaru. Podczas odbudowy wzniesiono nowy korpus, wieżę oraz rozpoczęto przebudowę prezbiterium, której nie ukończono. W końcu XV w. i w XVI w. dobudowano kruchty i kaplice. Kościół został uszkodzony w czasie wojny trzydziestoletnie w 1633 r. Z czasu odbudowy w 1671 r. pochodzi część sklepień oraz chór muzyczny. W latach 1892-93 kościół był odnawiany w stylu neogotyckim. W lutym 1945 r. kościół mocno ucierpiał w czasie ciężkich walk prowadzonych o miasto.

ARCHITEKTURA.
Gotycki kościół św. Michała Archanioła w Grodkowie złożony jest z trójnawowego, czteroprzęsłowego bazylikowego korpusu z kaplicami przy nawach bocznych oraz dwukondygnacyjnego, trójprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego ścianą prostą. Przy prezbiterium od południa mieści sie stara zakrystia z XIII w. a od północy nowa zakrystia z XV-XVI w. W narożniku prezbiterium i nawy południowej znajduje się cylindryczna wieżyczka schodowa. Od zachodu do korpusu dostawiona jest masywna czworoboczna wieża podzielona gzymsami na kondygnacje. Wieżę wieńczy krenelaż i nakrywa ostrosłupowy hełm. Na zewnątrz prezbiterium, nawy boczne i zakrystia opięte są przyporami, nawa główna opięta jest lizenami. Prezbiterium zdobi w połowie wysokości fryz kratkowy. Wnętrze kościoła oświetlają okna ostrołukowe dwu- i trójdzielne (w prezbiterium) z maswerkami. Wschodni szczyt prezbiterium zdobią trzy ostrołukowe blendy. Nawę główną i prezbiterium nakrywa dach dwuspadowy, nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. W kościele zachowały się cztery portale gotyckie. Z nich najbardziej okazały prowadzi z prezbiterium do zakrystii. Wewnątrz prezbiterium nakrywa sklepienie krzyżowo-żebrowe z rzeźbionymi zwornikami. Nawa główna jest znacznie wyższa od prezbiterium, nakryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami z około 1671 r. Kaplice boczne i kruchty nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe. Nawa główna otwarta jest do naw bocznych ostrołukowymi arkadami, wspartymi na prostokątnych filarach. Ostrołukowa jest też tęcza oraz arkady łączące kaplice i kruchty z nawami bocznymi.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA.
W wyposażeniu kościoła zwraca uwagę późnobarokowy ołtarz główny wykonany w 1728 r. przez rzeźbiarza Michaela Kösslera ze Szwaben oraz malarza Melchiora Franziskusa Ansi. W kościele znajdują się też liczne epitafia i pomniki nagrobne z okresu od XVI do XIX w.

• Tekst pochodzi z portalu zabytkowekoscioly.net

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

• Grabstein mit sehr beschädigter Inschrift in Minuskeln: Ano dni sexto montag v . . .
• Grabsteine mit den Figuren der Verstorbenen in Lebensgröße für:
  1) den Ritter Caspar Dresk + 1560.
  2) den Ritter Georg Dresk auf Merzdorf und Gula, Hauptmann zu Grottkau, + 1572.
  3) seine Witwe Rosina, geborene Stillfried, + 1572; sämtlich übertüncht.
  4) den ehrenfesten Bernard von Dresk auf Merzdorf und Stubendorf, + 1579.
  5) den Bürgermeister Valentin Hiltbrandt + 1611 die beiden letzteren seit 1867 verschwunden.
• Unbedeutendes Epitaph aus Holz vom Ende des XVI. Jahrhunderts. Hausmarke mit dem Monogramm C G
• Epitaph von 1624, die Geburt Mariens darstellend; unbedeutend und verkommen.
• Tafelbild in Öl auf Holz gemalt: "Typus sanctae catholicae ecclesiae", von 1630, bemerkenswert wegen der Trachten-Darstellung, sonst nach Inhalt und Form ganz wertlos.

Epitafium Anny von Dreske † 1549

               

Epitafium zmarłej w dzień Wszystkich Świętych 1549 roku Anny von Dreske zd. von Seidlitz, żony George von Dreske, pana na Żelaznej. Obok tablicy inskrypcyjnej duży herb rodowy rodziny von Seidlitz.

1549 AM ABENT ALLERHEILIGEN IST GOT SELIGEN VORSCHIEDEN DIE EDLE TVGENTSAME FRAV ANNA SEIDLITZIN VON DER MHVBA DES EDLEN EHRENFESTEN GEORGE TRESKEN VON MERCZDORF BVRGMLAV EHLICHE HAVSFRAV WELCHE ELHIE BEGRABEN LEIT DER GOT VND VNS ALLEN GLEVBIGEN GNEDIG SEI.

Płyta nagrobna Caspara von Dreske † 1560

Płyta nagrobna Caspara von Dreske pana na Żelaznej, w stroju rycerskim, zmarłego 31 października 1560 roku. U góry po lewej stronie herb rodziny von Dreske.
Niestety, dolna część płyty nagrobnej jest zasłonięta ławką.

Ao 1560 DEN 31 OCTOBER IST IN GOT SELIG ENTSCHLAFEN DER . . . . . . . ZV MERCZDORF . DEM . GOT . GNEDIG . SEI .

Płyta nagrobna Georga von Dreske † 1572

Płyta nagrobna Georga von Dreske komendanta Grodkowa, w stroju rycerskim, zmarłego w dniu św. Agnieszki 1572 roku. U góry po lewej stronie herb rodziny von Dreske.
Niestety, dolna część płyty nagrobnej jest zasłonięta ławką.

Ao 1572 AM TAG AGNETE IST IN GOT SELIG VSCHIDN DER EDLE GSTRENGE ERNESTEN . . . . . . . . LA ZV GROTKAW HAVBTMAN DEM GOT GNEDIG SEI

Płyta nagrobna Rosiny von Dreske † 1572

Płyta nagrobna Rosiny von Dreske zd. von Sti;;fried, żony Georga von Dreske, zmarłej 31 stycznia 1572 roku. U góry po stronie ojczystej herb rodziny von Stillfried a po stronie macierzystej Schaffgotsch.
Niestety, dolna część płyty nagrobnej jest zasłonięta ławką.

Ao 1572 DEN 31 IANVARY IST IN GOT SELIG ENTSCHLAFEN DIE EDLE TVGENTSAME FRAV . . . . . . . . GESTR. GERN GEORG DRESKS HNDERLOST WITBE DER GOT GNEDIG SEI.

Płyta nagrobna Bernharta von Dreske † 1579

Płyta nagrobna Bernharta von Dreske w stroju rycerskim, pana na Żelaznej i Izbicku, zmarłego 19 sierpnia 1579 roku. U góry po lewej stronie herb rodziny von Dreske.

ANNO 1579 DEN 19 AVGVSTI IST IN GOT SELIGLICH ENTSCHLAFEN DER EDLE VND EHRENVESTE HER BERNHART DRESKE AVF MERCZDORFES VND STVBENDORF DER GOT GNEDIG SEI